Stopniowo dziecko zaczyna być zdolne do wyróżnić owania swojej osoby z reszty przestrzeni psychologicznej. Pojawia się struktura, która integruje izolowane dotąd Mechanizmy Popędowo-Emocjonalne i przejmuje centralną rolę regulacyjną — Struktura Ja Dziecko nabiera poczucia odrębności od reszty świata. Nieco później zaczyna być świadome swej ciągłości i spójności w czasie i przestrzeni. Formuje się więc jego […]

Zdobywać dla siebie cukierki, albo włączać światełko, powodując radość obecnej cały czas drugiej osoby. Okazało się, iż przeprowadzony w pierwszej fazie proces warunkowania wpływał na to, że .te dzieci częściej niż dzieci z grup kontrolnych zapalały światełko, rezygnując z cukierka. Sądzi się, iż pośrednikiem była tu empatia — zastępcze odczuwanie cudzej radości. Eksperyment ten ukazuje, iż […]

Początkowo emocjonalne reakcje dziecka na innych ludzi są związane z faktem, iż nie umie ono przeprowadzić granicy między sobą a resztą świata — reaguje w sposób niezróżnicowany na czyjeś objawy radości lub smutku tak, jak na własne. Małe dziecko, według Hoffmana, nie umie jeszcze przeprowadzić rozróżnienia między sobą a innym człowiekiem. Sygnały bólu czy cierpienia […]

Nieco później inne dzieci stają się atrakcyjnymi obiektami dla niemowlęcia. Ważny dla rozwoju emocjonalnego podłoża empatii jest fakt, iż już bardzo wcześnie dziecko niejako „dositraja się” do emocji, które wyrażają inne osoby — płacze, gdy inni płaczą, cieszy się, gdy inni się cieszą. Według Simnera już dwudniowe niemowlę zaczyna płakać w odpowiedzi na dźwięk płaczu […]

Przejawem funkcjonowania Mechanizmów Popędowo-Emoc j analnych w prostej formie może ibyć tzw. syntonia, czyli odpowiedź dziecka podobną reakcją na emocję innego dziecka. Również pewne formy czułości u dzieci są prawdopodobnie regulowane przez Mechanizmy Popędowo-Emocjonalne; być może również istnieją wrodzone wzorce spostrzeżeniowe, które wywołują u ludzi reakcje czułości. Przykładem mogą tu być charakterystyczne kształty maleńkich zwierzątek […]

Jak już wspominano w rozdz. 1, Mechanizmy Popędowo-Emocjonalne pojawiają się najwcześniej w rozwoju osobowości. Wszelkie przyjemne i przykre wrażenia zmysłowe wraz z reprezentacjami obiektów, które tę przyjemność lub przykrość wywołują, wchodzą w skład tego systemu regulacyjnego. Można przypuszczać, że pewna kategoria przyjemności i przykrości, związanych ze stanami innych ludzi, może również być regulowana na poziomie […]

Przedstawione tu rozważania skłaniają do poglądu, iż źródeł zachowań prospołecznych można doszukiwać się w różnych sferach osobowości. Kierując się przedstawioną w tej książce koncepcją Regulacyjnej Teorii Osobowości, formułujemy pogląd, że pozornie podobne zachowania — działania na rzecz drugiej osoby — mogą być sterowane z przewagą różnych instancji regulacyjnych. Spodziewamy się jednak, iż nie jest bez […]

Istnieją interesujące dane świadczące o tym, że zbyt silnie wpojone normy, określające jak należy się zachowywać, mogą nawet blokować zachowanie prospołeczne. W eksperymencie Ervina Stauba badane dziecko zajmowało się jakąś czynnością, podczas gdy z sąsiedniego pokoju nagle dawały się słyszeć dźwięki płaczu, łoskotu :— coś złego się z kimś działo. Okazało się, że wraz z […]