Kilkanaście lat temu dwoje polskich badaczy — Hanna Malewska i Heliodor Muszyński — przeprowadziło wśród dzieci badania nad ich stosunkiem do kłamstwa. Stosunek do kłamstwa jest oczywiście pewną formą postawy moralnej. Otóż, jak się okazało, można było wśród badanych dzieci wyróżnić trzy zasadnicze orientacje: pierwsza, nazwana przez autorów konformistyczną, wyrażała się w przestrzeganiu norm prawdomówności […]

Zgodnie z modelem teoretycznym prezentowanym w tej książce, zachowanie skierowane na obiektywnie podobną klasę wyników może być uwarunkowane przez działanie różnych instancji regulacyjnych. Nie można więc mówić o uformowaniu „cechy agresywności” lub „cechy prospołeczności”, ponieważ to, co wydaje się fasadowo podobne — np. działanie na czyjąś szkodę lub dla czyjegoś dobra — może mieć różne podłoże psychologiczne. […]

Kolejnym czynnikiem zidentyfikowanym przez Stauba jest powierzanie dziecku zadań „prospołecznych”. Wiążą się one z przypisaniem dziecku odpowiedzialności za cudze dobro i stworzeniem okazji do tego, aby np. troszczyło się o młodsze rodzeństwo czy zwierzęta. Ważne jest także wytworzenie u dziecka przekonania, iż od nitego zależy to, co dzieje się z podopiecznym. Innym czynnikiem jest tzrw. trening […]

Potoczne przekonanie, podzielane zresztą przez niektórych pedagogów i psychologów, opiera się na założeniu, iż kształtować osobowość — znaczy wyrabiać określone cechy wychowanków. A więc np. wyrabiać rzetelny stosunek do pracy, odwagę, gotowość do pomagania innym ludziom. Rejestr takich cech można przedłużać. Następnym krokiem, konsekwentnym na gruncie takiego podejścia, jest opracowanie rejestru technik, które zastosowane w […]

Kształtowanie osobowości człowieka stanowiło od dawna jeden z ważnych obszarów badań refleksji psychologicznych. Istnieje olbrzymia liczba takich badań i teorii. Jednakże nie można powiedzieć, aby osiągnięto widoczne postępy w ich integracji. Pomimo tego, iż w różnych teoriach można spotkać niemało twierdzeń po-  dobmych, są one rozważane w ramach bardzo różnych systemów; w rezultacie poszczególne teorie przedstawiają […]

Jak wiadomo, różne obszary (czy systemy) Sieci Operacyjnej mogą mieć niejednakowe możliwości generatywne, czyli że u różnych osób będą występować w różnych zakresach przejawy twórczości. Idea rozwoju człowieka przez przyrost jego możliwości poznawczych i możliwości wykonawczych lub też rozwoju jako zwiększenia jego możliwości twórczych jest jedną z najbardziej popularnych. W różnych jej sformułowaniach akcentuje się bądź […]

Innym przejawem rozwoju Sieci Operacyjnej jest jej wzrastająca zdolność do wytwarzania nowych konstrukcji. Jak zauważył Je- rome Bruner, każdy instrument regulacji może funkcjonować reproduktywmie lub generatyw- nie. Te instrumenty, które osiągnęły zdolność do wyłącznie reproduktywnego funkcjonowania, kończą swój rozwój w momencie, w którym zostały utworzone i ustabilizowane; umożliwiają one wyłącznie (powtarzanie tego, czego się człowiek […]

Wyżej scharakteryzowane uporządkowanie Sieci Poznawczej, warunkujące proces wartościowania, nie jest wyłączną czy jedyną formą jej organizacji. Poprzednio już wyodrębniliśmy drugą zasadę uporządkowania, która charakteryzuje się tym, że odzwierciedla obiektywne uporządkowanie rzeczy, zjawisk, procesów i stanów a także uzewnętrznienie czynności praktycznych, które człowiek w stosunku do nich podejmuje. Organizacja, która w rezultacie tego powstaje, nazwana została […]