Choć w praktyce trudno jest odróżnić, jakie działania podmiotu służą rozwojowi wartości pozaosobistych, a jakie stanowią pośrednią (ukrytą) formę ekspansji własnego „ja”, pozostaje faktem, że są ludzie, którzy znaczną, a nawet przeważającą część swej życiowej działalności poświęcają na realizację pewnych wartości zewnętrznych w stosunku do „ja”, i to niezależnie od kosztów — fizycznych i moralnych […]

Własne „ja” na ogół nie jest dla podmiotu jedyną wartością; jest jedną z wartości, a dokładniej — jest elementem systemu, który nazwaliśmy Siecią Wartości. Podobnie jak w poprzednich wypadkach, rozwoj Sieci Wartości ma podwójną charakterystykę: po pierwsze, polega na formowaniu Sieci Wartości, czyli przejściu od stanu, w którym nic nie posiada wartości, do stanu, w […]

Tę formę rozwoju można już zaobserwować w bardzo zamierzchłych śladach ludzkiej kultury. Tak np. w starym eposie sumeryj skina opisuje się wyprawę bohatera tego eposu, Gil- gamesza, który zamierza pokonać Humbabę — „strażnika cedrowego boru”. Gilgamesz kieruje się następującymi intencjami: „chcę ujrzeć tego, o którym na świecie tyle gadania, ujrzeć ubić w cedrowym boru, niech wszystek ludzki […]

Rozwój Struktury Ja, podobnie jak rozwój Mechanizmów Popędowo-Emocjonalnych, ma dwie podstawowe formy: polega na stopniowym formowaniu się tej struktury, czyli przechodzeniu od stanu, w którym „ja” nie jest jeszcze wyodrębnione, a więc człowiek jest sterowany przez doraźne impulsy i zewnętrzne wymagania, do stanu, w którym struktura zostaje uformowana, a w konsekwencji jednostka potrafi określić sama […]

Po drugie, rozwój polega na doskonaleniu tych mechanizmów, co wyraża się we wzrastającej zdolności do różnicowania hedonistycznych właściwości bodźców, tworzeniu koordynacji między rozmaitymi modalnośeiami zmysłowymi itp. Wyrazem tego jest wzrastające wysubtelnienie smaku (w zakresie potraw, napojów, konfiguracji dźwiękowych czy ohra- zowych) i poszukiwanie nowych, coraz bardziej złożonych i niezwykłych doświadczeń w sferze zmysłowej. Wtedy, gdy […]

Zakłada, że osobowość jest pewnym działającym jako całość systemem, w którym da się wyróżnić pewne podstawowe mechanizmy (instancje regulacji) o specyficznych własnościach i zasadach działania. Można dokonać charakterystyki rozwoju każdego z wyodrębnionych mechanizmów. Oto poziom mechanizmów podstawowych — Mechanizmów Popędowo-Emocjonalnych. Rozwój tych mechanizmów ma dwojaki charakter. Po pierwsze, polega on na stopniowym przechodzeniu od prostej, odruchowej formy […]

Tadeusz Tomaszewski, najwybitniejszy polski psycholog, przedstawia koncepcję, według której na „jakość życia” człowieka, czyli cel, ku któremu powinien zmierzać rozwój, składa się pięć kategorii. Są to: subiektywne przeżycia człowieka (ilość, różnorodność i intensywność przeżyć), świadomość człowieka (rozumiana jako rozumienie świata i siebie), aktywność (czynne podejmowanie czynności, wolność), produktywność (tworzenie nowych przedmiotów, idei czy wartości) i […]

Nie można zaprzeczyć, że na poglądy dotyczące rozwoju może mieć wpływ system wartości badacza. Każdy system wartości zawiera pewne założenia o tym, co jest lepsze, a co gorsze, w czym wyraża się doskonałość, a w czym ułomność. Rozpatrując takie czy inne zmiany w człowieku, w pewien sposób dotykamy kwestii wartości. Wynika to z faktu, iż […]