Nie jest obojętne, jaki jest nasz stosunek do dziejących się w dalekim świecie wydarzeń politycznych, nie jest obojętny wybór zawodu, stosunek do podejmowanych reform ekonomicznych i prawnych, własne zaangażowanie w życiu publicznym itp. Wszystkie bowiem te sprawy decydują o losie kraju, o losie ludzi żyjących na globie ziemskim. W wychowaniu moralnym młodzieży starszej istnieje doniosłe zadanie takiego zorganizowania wyobraźni młodych, aby potrafili oni zrozumieć, w jaki sposób ich stosunek do spraw społecznych wpływa na losy widu ludzi. Stąd konieczność posługiwania się w wychowaniu resocjalizującym odpowiednim przekonywaniem. Przyjmujemy założenie, że istnieją dwa zasadnicze mechanizmy wytwarzania się przekonań: przystosowanie zewnętrzne i przystosowanie wewnętrzne. To pierwsze polega na przyjmowaniu lub odrzucaniu przekonań w zależności od tego, na ile okazują się one przydatne w działaniu w określonych sytuacjach. To drugie polega na przyjmowaniu przekonań w zależności od tego, w jakim stosunku te nowe przekonania są do przekonań już posiadanych. Wolno więc twierdzić, że mechanizm przystosowania zewnętrznego wyprzedza swoim funkcjonowaniem mechanizm przystosowania wewnętrznego. Według tzw. teorii dysonansu poznawczego, opracowanej przez L. Festingera (1957), przyjmowanie i odrzucanie przekonań, przystosowujące wewnętrznie, zależy od stopnia i charakteru merytorycznej niezgodności między już uznawanymi przekonaniami a nowymi sądami, które nie są dla człowieka obojętne i wykazują tendencję do utrwalania się w jego świadomości. Niezgodność przekonań działa bowiem jak kara, a redukcja owej niezgodności jak nagroda. Tak zatem dysonans poznawczy jest źródłem dążeń, które powodują zmiany w sferze przekonań. Dzieje się tak dlatego, iż człowiek z reguły reaguje napięciem psychicznym na dostrzeżone niezgodności między swymi przekonaniami i stara się te niezgodności wyeliminować. Czyni to bądź przez odrzucenie jednego z przekonań, bądź przez modyfikację przekonań, bądź przez przyjęcie przekonań nowych, bądź wreszcie przez oddziaływanie zmieniające rzeczywistość będącą przedmiotem przekonań.
