Na wstępie wypada zaznaczyć, że każde ustosunkowanie jest zewnętrznym wyrazem tego procesu psychicznej regulacji czynności, który jest nazywany motywacją. A przyjmując, że postawa (jako pojęcie teoretyczne) jest określoną co do struktury całością, „zbudowaną” z nastawień (dyspozycji do skłonności decydujących o występowaniu określonej aktywności), czyli jest swoistym układem psychicznym, powiemy, że ustosunkowania są zewnętrzną funkcją tego układu, a motywacje jego funkcją wewnętrzną. Nastawienia mogą być percepcyjne (poznawcze) i preferencyjne (emocjonalne). Łączne uwarunkowania przez te nastawienia względnie trwałych motywacji i ustosunkowań można zilustrować następująco.
Wyobraźmy sobie, że Janek odznacza się aktywnością, która polega na okradaniu kieszeni pasażerów tramwai i autobusów (nastawienie preferencyjne). Równocześnie ów chłopiec, spostrzegając funkcjonariuszy MO, jest przekonany, że mogą oni w jego procederze przeszkodzić, a także działać na jego szkodę. Tenże Janek,  spostrzegając „kumpli” należących do grupy, której jest członkiem, jest przekonany, że mogą mu oni pomóc w „doliniarskich” wyczynach i okażą mu pomoc, gdy znajdzie się w niebezpieczeństwie, a aprobatę, gdy wykaże się odpowiednimi sukcesami w aktywności złodziejskiej (nastawienie percepcyjne). Tak zatem funkcją obu przedstawionych wyżej nastawień jest motywacja skłaniająca Janka do negatywnego ustosunkowania się wobec funkcjonariuszy MO, a pozytywnego wobec „kumpli”. Mówiąc inaczej, istnienie w osobowości Janka określonego nastawienia preferencyjnego oraz nastawienia percepcyjnego stanowi element określonych postaw Janka: wobec funkcjonariuszy MO i wobec członków grupy rówieśniczej, do której należy.