Podobne zjawisko było badane w naszym laboratorium (pod kierunkiem Jerzego Kary- łowskiego i Teresy Szustrowej). Tym razem badanie dotyczyło dokonanego przez tego autora rozróżnienia mechanizmu egzo- i endocen- trycznego. Helena Wojdan i Anna Szuster dokonały diagnozy względnej przewagi jednego lub drugiego mechanizmu za pomocą kwestionariusza, który pozswala zmierzyć tendencję do koncentrowania się w sytuacjach społecznych raczej na interesach drugiego człowieka albo raczej na poczuciu własnej powinności, własnych normach. Następnie odtworzyły warunki wychowawcze, w jakich wyrastali późniejsi endo- i egzocentrycy. Okazało się, iż techniki wychowawcze stosowane przez matki można podzielić ze względu na to, czy wprowadzają one koncentrację na osobie dziecka (np. pochwała, wycofanie akceptacji), czy też na obiektach świata zewnętrznego, zwłaszcza innych ludziach (np. ukazanie konsekwencji zachowania dla innych ludzi). Techniki koncentrujące dziecko na sobie samym występowały znacząco częściej w doświadczeniu osób endo- centrycznych, techniki zaś koncentrujące na tym, co dotyczy innych osób — znacząco częściej u egzocentryków. Jak widać, nawet bardzo podobne rodzaje czynności prospołecznych da się zaklasyfikować jako przejawy różnych mechanizmów sterujących — „ja-idealnego” (endocentryzm) i re- arezentacji innych ludzi (egzocentryzm). Co więcej, oba te rodzaje powstają pod wpływem 'óżnego typu oddziaływań.