Podobnie rzecz ma się z mechanizmem en- docentrycznym. Człowiek może pomagać innym ludziom, gdyż ważne dla jego poczucia własnej wartości są przekonania, iż jest szlachetny, bezinteresowny czy ofiarny (por. pod- rozdz. Struktura Ja a regulacja zachowań prospołecznych). Opisano jednakże również taki mechanizm, który blokuje gotowość do udzielania pomocy, a powstaje pod wpływem tych samych czynników, które uruchamiają „ja-idealne”, i z tą strukturą regulacyjną jest ściśle związany. Chodzi tu o zjawisko reaktan- cji, czyli psychologicznej oporności, wprowadzone do literatury przez Jacka Brehma, a w relacji do zachowań prospołecznych badane przez Jerzego Karyłowskiego. W „ja-idealnym” człowieka znajdować się mogą różne elementy: być mądrym, być bogatym, być szlachetnym. Dość często również mogą tam występować standardy związane z wolnością i niezależnością działania — być wolnym, postępować tak, jak się ma ochotę, nie być niewolnikiem wymagań. Jeśli standardy takie są szczególnie ważne dla człowieka lub kiedy sytuacja uczyni je ważnymi (np. przez wywieranie szczególnie silnego nacisku), wtedy występuje zjawisko reaktancji, czyli oporu wobec nakazów innych ludzi lub własnych norm. Warto zauważyć, że ta sama sytuacja może — poprzez koncentrację na moralnym aspekcie swego „ja” — jednocześnie wzmagać zarówno tendencję do udzielania pomocy (czyli dążenie do zachowania się zgodnie ze swoim obrazem siebie jako człowieka prospołecznego), jak i tendencję do zachowania swobody, niezależności, nieulegania nakazom zewnętrznym i wewnętrznym, czyli w tym przypadku — tendencję do nieudzielania pomocy. Aczkolwiek mechanizm ten opisany teoretycznie wygląda dość spekulatywnie, jednakże uzyskał on potwierdzenie empiryczne.