Wyniki licznych badań wykazują, iż dana reakcja jest tym bardziej oporna na wygaszanie, im we wcześniejszych okresach życia została wyuczona (Diese 1958). Okoliczność ta w znacznym stopniu umniejsza rolę wygaszania w procesie resocjalizacji, gdyż u wielu osób wykolejonych społecznie zachowania dewiantywne nie tylko mają charakter zgeneralizowanego przeciwstawiania się określonym oczekiwaniom społecznym, ale utrwaliły się, ponieważ […]

Zmiana polegająca na tym, że dominacja reakcji negatywnych wobec określonych norm przekształca się w dominację reakcji pozytywnych wobec owych norm, zależy także od takich okoliczności, które sprawiają, że reakcja antagonistyczno-destruktywna nie wywołuje żadnej nagrody. Stwierdzono bowiem, że wówczas, gdy powtarzanie jakiejś wyuczonej reakcji nie przynosi żadnych nagród, prawdopodobieństwo jej występowania stopniowo słabnie, czyli następuje wygaszanie […]

Odizolowanie od grup antagonistyczno-destruktywnych oddziaływuje reedukując. Wówczas bowiem, gdy przez odpowiednio długi okres organizm nie powtarza określonej reakcji, następuje tzw. „zapominanie reakcji”. Zmiana ta jest rezultatem zmiany funkcji sytuacji bodźcowej. Może to wynikać bądź ze zmiany sytuacji zewnętrznej, polegającej na zniknięciu bodźców wywołujących daną reakcję, bądź też ze zmian zachodzących w osobie. Te ostatnie zdarzenia […]

Niejednokrotnie postępowanie etiotropowo-reedukujące polega także na eliminowaniu biologicznych czynników wykolejenia. I tak, w przypadku oddziaływań resocjalizujących narkomana wychowawca musi zatroszczyć się o to, by przy pomocy lekarza wyeliminować tzw. przyzwyczajenie komórkowe, które staje się powodem trudnego do odparcia pragnienia, by za wszelką cenę zdobyć narkotyk. Jest to zadanie konieczne także i dlatego, że nawet krótkotrwały […]

Tak np. człowiek opuszcza jedną szajkę złodziejską i przenosi się do drugiej, gdyż zapewnia mu ona interakcje bardziej nagradzające i powodujące mniejsze koszty. Drugi z nich wiąże się z zasadniczą zmianą w sferze nastawień emocjonalnych i poznawczych. A zmiana ta jest możliwa wówczas gdy, po pierwsze, nie tylko usuniemy tzw. osoby i zbiorowości znaczące, aktywizujące w […]

Zdaniem Homansa (1961) człowiek, reagując na zachowanie drugiego człowieka, wybiera tym samym jeden z konkurencyjnych sposobów zachowania się i w związku z tym rezygnuje z nagród, jakich mogą mu dostarczyć inne sposoby, czyli ponosi pewne koszty. Tak np. młodociany, który udaje się na zajęcia treningowe, organizowane przez klub sportowy, rezygnuje tym samym z uczestnictwa w […]

Przymus, kompensata, identyfikacja i adaptacja stanowią sytuacje motywujące działania albo jako każda z osobna, albo we wzajemnym powiązaniu z pozostałymi sytuacjami. Oczywiście, struktura układu tych sytuacji bywa rozmaita, choć najczęściej współwystępuje sytuacja kompensująca z sytuacją identyfikującą. Układ sytuacji motywujących aktywność społeczną można rozpatrywać również od strony stopnia jego funkcjonalności, czyli stopnia, w jakim elementy wspomnianego […]

Nawiązując do ostatniej zależności, warto nadmienić, że i w grupach wychowawczych pewne nasilenie współzawodnictwa jest nieuchronne. Istnieje jednak istotna różnica między: 1) sytuacją, w której chociaż jeden tylko człowiek otrzymuje najwyższe stanowisko, jednakże wszyscy, którzy się o nie ubiegali, mogli je otrzymać, a 2) sytuacją powstająca między osobami starającymi się o osiągnięcie celu, co czyni go […]