Mechanizm nazwany przez nas ipsocentrycz- nym widać klarownie na przykładzie zachowania Kasi, która pragnie dać koleżance stalówkę, licząc na to, że zostanie wybrana do karmienia rybek. Wzbudzenie napięcia związanego z osobistą potrzebą dziecka w tym przypadku sprzyjało podjęciu działania na rzecz innego dziecka. Jednakże widać też, że nie stan koleżanki jest tu regulatorem postępowania Kasi; […]

Jednakże to wszystko, co (powiedzieliśmy dotąd o negatywnym wpływie Struktury Ja na pomaganie, jest tylko częścią prawdy. Zajmowaliśmy się niespecyficznym wpływem koncentracji na sobie na gotowość do pomagania innym. Można wszakże mówić również o szczególnych formach tego wpływu, które pojawiają się przy spełnieniu pewnych dodatkowych warunków. Gdy zostaną spełnione te warunki, Struktura Ja może dodatnio […]

Czy koncentracja na sobie ma jakąś charakterystyczną drogę rozwojową? Niezmiernie trudno jest coś powiedzieć na ten temat. Wydaje się raczej, iż poziom koncentracji na sobie zależy od specyficznych doświadczeń dziecka; że wychowanie odgrywa tu dużo większą rolę niż prawa rozwoju. Niemniej jednak można pokusić się na próbę wskazania na pewne charakterystyczne okresy, w których koncentracja […]

Rozumowanie takie zostało potwierdzone eksperymentalnie w naszym laboratorium w badaniach Marii Jarymowicz. Wybrała ona grupę młodych chłopców, u których za pomocą specjalnych technik wykryto problemy wokół własnej wartości, a więc przypuszczalnie były to osoby o dużym napięciu w Strukturze Ja. Następnie grupę tę poddano oddziaływaniom, w których otrzymali oni pochwałę ze strony otoczenia, aprobatę autorytetu, […]

Następnie eksperymentatorka wracała i prosiła dzieci, aby narysowały obrazki dotyczące wysłuchanego opowiadania. Dawała im jednak tylko jeden ołówek. Miarą gotowości do pomocy był czas, w jakim dziecko użyczało drugiemu dziecku ołówka. A tutaj — rzecz dziwna — nie było zależności między nasileniem potrzeby aprobaty a pomaganiem. A więc w sytuacji, gdy nie było jasno pe- wiedziane, […]

Iż koncentracja na sobie zmniejsza gotowość do pomagania, podaje amerykański badacz Leonard Berkowitz, a także inni. Ervin Staub i Linda Sherk przeprowadzili eksperyment, którego celem było m. in. sprawdzenie, czy dzieci z dużą potrzebą aprobaty społecznej będą dzieliły się z innymi mniej czy więcej niż dzieci z małą potrzebą aprobaty. Jak wiadomo, silna potrzeba aprobaty […]

Wynika stąd, że czynniki, które zmieniają stopień koncentracji na sobie, mogą wywierać wpływ na zachowanie prospołeczne. Istnieją na ten temat dane eksperymentalne. Jerzy Karyłowski prowadził badania nad wpływem koncentracji na własnej osobie na bezinteresowne działanie na rzecz innych ludzi. Badanymi byli chłopcy w wieku od 16 do 18 lat. Procedura eksperymentalna była dość złożonaw każdym bądź […]

Struktura Ja jest źródłem motywów, które pobudzają do działań na rzecz dobra własnego. Motywy te są tym silniejsze, im większa koncentracja na sobie, im większe zaangażowanie w to, co „ja” dotyczy. Tak więc zaangażowanie własnych interesów powinno zmniejszać gotowość do pomagania innym. Myśl ta jest zgodna z „mądrością potoczną”. Mówimy: „mam dość własnych problemów, nie […]