Podobne zjawisko zachodzić może w przypadku Struktury Ja. Wiemy, iż może ono być źródłem różnych form zachowania altruistycz- nego: ipsocentrycznej (związanej z zabezpieczeniem swoich interesów), endocentrycznej (związanej z „ja-idealnym”) i pomocy podobnemu (związanej z generalizacją pozytywnego stosunku do siebie). Wszystkie te formy zaangażowania Struktury Ja mogą także potencjalnie generować tendencje antagonistyczne. Ipsocentryczne zaangażowanie „ja”, tzn. takie, […]

„Och, jakimże wstrętem napełniało ją asystowanie doktorowi i wstrzymywanie mdłości gdy patrzyła, jak błyszczącym nożem nacinał zgangrenowane ciała! I ach, jak okropne było słuchanie krzyków z sali operacyjnej, gdzie robiono amputacje! I mdłe poczucie bezsilnej litości na widok napiętych, bladych twarzy okaleczonych mężczyzn, czekających swojej kolejki… czuła, że dłużej już nie wytrzyma.” Istnieje eksperymentalna ilustracja […]

W tej części naszych rozważań, w której zaprezentowaliśmy model regulacji zachowań agresywnych, zwracaliśmy uwagę’na skomplikowany, dialektyczny charakter tej regulacji. Stwierdziliśmy bowiem, że te same struktury, które mogą stać się źródłem motywacji agresywnej, mogą także generować siły agresję blokujące. Wydaje się, iż ze zjawiskiem podobnego typu możemy także spotkać się w przypadku zachowań prospołecznych. Oczywiście, od […]

Zainteresowanie innymi ludźmi, sprawność w zakresie podejmowania cudzej roli i inne przejawy funkcjonowania Sieci Operacyjnej podlegają znacznym zmianom rozwojowym. Rozwój dziecka dokonuje olbrzymich przeobrażeń nie tylko w jego systemie wiedzy dotyczącej świata fizycznego, ale również w zakresie wiedzy dotyczącej innych ludzi. Na przykład dziecko rozwijając się zaczyna być zdolne do jednoczesnego integrowania kilku perspektyw, kilku aspektów […]

Stwierdzono wielokrotnie, iż w sytuacjach, gdy wzbudzano napięcie w Strukturze Ja (w różny sposób — mógł to być lęk o siebie, rywalizacja, dążenie do zdobycia nagród, wystawianie siebie na ocenę), spadała funkcja regulacyjna Sieci Operacyjnej w porównaniu z sytuacją neutralną. Dzieci zainteresowane zdobyciem nagród były mniej ciekawe niż dzieci, które rozwiązywały zadania dla samej satysfakcji. […]

Innym zakresem regulacji, w którym przejawia dę funkcja Sieci Operacyjnej, jest sprawność funkc; rmowania (poznawczego. Sieć Operacyjna decj } uje o powodzeniu w rozwiązywaniu trudny h zadań fizycznych lub matematycznych tak., jak może decydować o powodzeniu w złożonych zadaniach interpersonalnych. Można tu zaliczyć takie ważne umiejętności, jak koordynowanie perspektyw różnych ludzi (umiejętność odczytania cudzego punktu […]

W wyniku naszej aktywności poznawczej pomoc może jednak okazać się zbędna; może np. dziecko czeka na kogoś, kto jest tuż obok. Gdybyśmy jednak nie odczuli napięcia czysto poznawczego, nie zareagowali i nie starali się zebrać brakujących informacji, być może nie moglibyśmy pomóc trafnie albo też wzięlibyśmy dziecko do samochodu i zawieźli na milicję, choć byłoby to […]

Powstaje jednak napięcie w Sieci Wartości, ponieważ stan dziecka wyraźnie odbiega od tego, co uważamy za stan pożądany. Możliwe jest więc, iż taka sytuacja wzbudzi nasze zachowanie prospołeczne. Zaczniemy starać się przywrócenie dziecku stanu pożądanego, podchodzimy więc do niego, pomagamy mu wstać, otrzepujemy, dajemy worek w rękę, wypowiadamy parę słów pociechy. Wyobraźmy sobie teraz inną sytuację: oto […]