Prezentowana koncepcja osobowości zakłada, iż funkcją osobowości jest regulacja stosunków człowieka ze światem. Zauważmy jednak, iż w ciągu swego życia człowiek wchodzi w niezliczoną liczbę relacji z rzeczywistością. Nie sposób jest przewidzieć, w jakich sytuacjach się znajdzie i jakie będą wymagania przez te sytuacje stwarzane. W związku z tym nadzwyczaj trudno byłoby określić, jakie można […]

Otóż natrafiamy tu na ¡pewien dylemat. Lęk przed karą sprzyjać może wysiłkowi włożonemu w bezpośrednią pracę, przygotowanie się do lekcji, posłuszeństwo. Jednocześnie zaś na dalszą metę może jednak zmniejszać ciekawość poznawczą i dążenie do wiedzy. nika stąd przeświadczenie, iż zmiana w jednej strukturze może powodować zmiany także w innych strukturach regulacyjnych. W wychowaniu więc możemy […]

Najogólniej można powiedzieć, iż w wyniku stosowania środków angażujących Strukturę Ja dochodzi do tego, że zasada zgodności deskryptywnej w porządkowaniu wiadomości ustępuje zasadzie zgodności ewaluatywnej — to staje się korzystne, co przynosi pożytek osobisty, a nie to, co pozwala rozwiązać problem. Uczeń walczący o piątkę nie jest istotnie zafascynowany tym, dlaczego podgrzana kulka metalowa przestaje […]

Otóż angażowanie Struktury Ja osłabia motywację generowaną w Sieci Operacyjnej, taką jak ciekawość, dążenie do wiedzy, zainteresowanie, zaangażowanie w problemy p>oznawcze itp. Istnieje wiele dowodów eksperymentalnych i obserwacji życiowych, które na to wskazują. Na przykład autor amerykański Edward Deci stwierdził, iż w sytuacji, gdy młodzież otrzymała nagrody materialne za rozwiązywanie interesujących zagadek, zmniejszało się bardzo […]

Wywoływanie poczucia winy w wielu przypadkach rzeczywiście prowadzi do zaakcentowania określonych norm moralnych, które dzięki temu mogą stawać się bardziej aktywne w regulacji zachowania się. Ale jednocześnie oddziaływanie to wymaga koncentracji na własnej osobie. Prowadzi zatem do zwiększenia problemów z własnym „ja” i, paradoksalnie, może w konsekwencji osłabiać zamiast wzmagać gotowość do prospołecznego postępowania. W […]

Ale możliwe jest także, że w toku formowania Struktury Ja do obrazu ,,ja-idealnego” („ja”, jakim pragnę być) zostaną wprowadzone normy społeczne („mam dobre serce”, „postępuję zawsze, jak należy”). W takim przypadku powstanie gotowość do zaangażowania się w sprawy innych ludzi wynikająca z potrzeby zachowania dobrego mniemania o sobie (tzw. mechanizm endocentryczny). Innym rodzajem oddziaływania zaadresowanym do […]

Takie oddziaływania, w których wyraźnie akcentuje się różnicę między dzieckiem a innymi ludźmi, mogą prowadzić do uformowania się reprezentacji własnej osoby jako czegoś wyraźnie odrębnego i odległego od reprezentacji innych ludzi, Im wyraźniejsze wyodrębnienie siebie, tym większe prawdopodobieństwo, że powstanie zwiększony dystans między reprezentacją siebie a reprezentacją innych ludzi. Sprzyjać to będzie spostrzeganiu innych jako […]

Jeżeli prawdą jest, że oddziałując w określony sposób na osobowość tak, aby ukształtować określoną postawę, możemy jednocześnie przyczyniać się do hamowania pożądanych form danej postawy, prowadzi to do .spojrzenia na wychowanie jako na proces, który stawia przed nami rozmaite dylematy. Rozpatrzmy niektóre z nich. Oto oddziaływania, które przyczyniać się mają do ukształtowania właściwego obrazu własnej osoby. […]