W strzeba rozwinąć w sobie wiele rozmaitych własności. We wszystkich opisanych tu przypadkach zakłada się, że istnieje określony stan końcowy — wyznaczony biologicznie bądź społecznie, albo też wynikający z naturalnej struktury zadań — do którego zmierza proces zmiany, który już osiągnięty umożliwia wypełnianie określonych funkcji. Proces zmian może kończyć się po osiągnięciu określonego standardu bądź też toczy […]
Źródłem mogą być zadania, jakie człowiek ma do spełnienia, i wtedy o rozwoju można mówić jako o opanowywaniu własności niezbędnych do wykonania zadań. Na przykład zadania, które ma wykonywać pilot samolotu odrzutowego, są uporządkowane pod względem stopnia trudności, toteż osiąganie przez niego niezbędnych zdolności do wykonywania kolejnych zadań można traktować jako zmiany rozwojowe. Prawie każda […]
Drugi rodzaj kryteriów polega na tym, iż przyjmuje się pewne standardy, których osiągnięcie traktuje się jako przejaw rozwoju, natomiast nieosiągnięcie — jako zahamowanie rozwojowe. Takie standardy zakładają istnienie pewnej „skali”, na której lokuje się poszczególne funkcje czy dokonania. Tak nip. dla rozwoju praksji zakłada się pewną kolejność osiągnięć: jedzenie łyżką (2—3 rok życia), posługiwanie się […]
Można przecież z podobnego punktu widzenia rozpatrywać takie zjawiska, jak odporność emocjonalna (zdolność znoszenia stanu niezaspokojenia potrzeb, zdolność panowania nad uczuciami), jak gotowość do spełniania społecznych wymagań, smak estetyczny itp. Odpomoiść emocjonalna jest lepiej rozwinięta, jeżeli człowiek potrafi dłużej znieść stres i pełniej zapanować nad emocjami. Gotowość do spełniania wymagań, która u małego dziecka nie […]
Najprostszym sposobem pojmowania rozwoju jest rozpatrywanie go jako przyrostu pewnych własności, których dawniej nie było lub było mało. Najwyraźniej kryterium to da się zastosować do sfery wiadomości i umiejętności. Kierując się nim można powiedzieć, że zmiany rozwojowe są przyrostem wiedzy, zatem człowiek tym bardziej jest rozwinięty, im więcej wie i potrafi. Tak myślący rodzice starają […]
Wszyscy zgadzają się co do tego, że dobra rodzina sprzyja rozwojowi osobowości dziecka, że zadaniem szkoły jest przyczyniać się do rozwoju wychowanków. Mówi się także, iż człowiek rozwija się w toku działalności zawodowej i że zakład pracy powinien stwarzać takie warunki, aby ów rozwój ułatwiały. Rozwój osobowości traktowany jest także jako jeden z istotnych celów […]
Wartość drugiego człowieka może być jednak zepchnięta na drugi plan w sytuacji, gdy zbyt silnie zaangażowane są moje własne interesy, a pomaganie nie jest wcale środkiem do osiągnięcia przeze mnie zysku. Gdy dziecko jest silnie skoncentrowane na swoich sprawach (jest nieszczęśliwe, przerażone, broni się więc lub walczy o stopnie i stara się raczej pokonać innych […]
Przedstawione rozważania można podsumować w formie tezy o systemowym charakterze regulacji zachowań prospołecznych. Wszystkie opisane struktury regulacyjne nie działają w izolacji, lecz stanowią pewną większą całość funkcjonalną. Tak więc to, co obserwujemy w zachowaniu człowieka, na ogół nie jest przejawem funkcjonowania określonej struktury regulacyjnej, nfęchanizmem „czystym”; należałoby raczej mówić o przewadze którejś ze struktur regulacyjnych. […]
