Zdaniem Homansa (1961) człowiek, reagując na zachowanie drugiego człowieka, wybiera tym samym jeden z konkurencyjnych sposobów zachowania się i w związku z tym rezygnuje z nagród, jakich mogą mu dostarczyć inne sposoby, czyli ponosi pewne koszty. Tak np. młodociany, który udaje się na zajęcia treningowe, organizowane przez klub sportowy, rezygnuje tym samym z uczestnictwa w „popijawie” organizowanej przez „kumpli”.
Jeżeli natomiast człowiek nie ma żadnych możliwości wykorzystania swoich sił, swego czasu i dostępnych mu środków w odmienny sposób, który mógłby mu przynieść inne rodzaje nagród, zachowanie się tego człowieka nie pociąga za sobą żadnych kosztów. Tak np. młodociany, dla którego jedynym środowiskiem zabawy jest krąg chuligański, uczestnicząc w chuligańskiej zabawie, nie ponosi w tym zakresie aktywności żadnych kosztów. Nic więc dziwnego, iż będzie on nadal uczestniczył w interakcjach stanowiących treść życia kręgu chuligańskiego. Zgodnie z twierdzeniem Homansa, atrakcyjność określonej interakcji społecznej jest tym większa, im większa jest globalna wartość nagrody, którą każdy z partnerów otrzymuje w wyniku danej interakcji, a wartość ta jest tym większa, im większe są nagrody uzyskane od partnera w wyniku własnego zachowania się i im mniejsze są koszty tego zachowania. Zmiana przynależności społecznej jest więc funkcją wzrostu kosztów związanych z interakcjami, będącymi konsekwencją tej przynależności. Człowiek skłonny jest bowiem do pełnienia nowych ról społecznych wówczas, gdy zapewniają mu one większą globalną nagrodę, niż role dawne. Możemy wyodrębnić dwa typy,procesu dobrowolnej zmiany przynależności społecznej: heteroteliczny i autoteliczny.