Kryterium to nie dostarcza jednak jednoznacznej podstawy pozwalającej rozstrzygać wszelkie wątpliwości. Kiedy pytamy np., czy obserwowane współcześnie zmiany stylu życia seksualnego są przejawem postępu czy też regresu; czy należałoby zmierzać do większej kontroli nad impulsami czy też do swobodniejszego ich wyrażania; czy wyższą formą rozwojową jest tłumienie lęku czy też zdolność do jego zakomunikowania; czy wyższy poziom rozwoju osiągnął ten, kto umie przeciwstawiać się i walczyć, czy ten, kto umie rezygnować i ulegać — we wszystkich tych przypadkach odpowiedź nie pojawi się automatycznie. Wprawdzie rozpowszechniły się obecnie koncepcje, które dysponują gotowymi odpowiedziami na takie pytania — koncepcje nawiązujące do nurtu „psychologii humanistycznej”. Stawiają one problem rozwoju człowieka w centrum swych zainteresowań, trudno jednak w tych wypadkach odróżnić, kiedy dokonuje się naukowej analizy zjawiska rozwoju psychicznego, a kiedy daje wyraz wyznawanemu systemowi wartości.