Wartość drugiego człowieka może być jednak zepchnięta na drugi plan w sytuacji, gdy zbyt silnie zaangażowane są moje własne interesy, a pomaganie nie jest wcale środkiem do osiągnięcia przeze mnie zysku. Gdy dziecko jest silnie skoncentrowane na swoich sprawach (jest nieszczęśliwe, przerażone, broni się więc lub walczy o stopnie i stara się raczej pokonać innych jako rywali), wtedy powinniśmy oczekiwać spadku jego gotowości do pomagania innym. Wskazaliśmy także na zjawisko skomplikowanej dialektyki regulacji czynności prospołecznych: te same struktury mogą być potencjalnym źródłem przeciwstawnych tendencji motywacyjnych. Wydaje się, że na trzy problemy warto’ zwrócić szczególną uwagę w wychowaniu: na czynniki, które zwiększają w oczach wychowanków wartość autoteliczną innych ludzi; na czynniki, które powodują koncentrację na sobie blokują możliwości wystąpienia zachowań pomocnych u dzieci; a także na fakt, iż pozornie podobne zachowania mogą być przejawami różnych mechanizmów regulacyjnych (np. me- chanizmy ipso- i egzocentryczny — choć i tu, tu dzieci pomagają, to jednak cenniejszy z punktu widzenia wychowawczego wydaje się mechanizm drugi). Oddziaływania wychowawcze, związane z całą poruszaną dotąd sferą zagadnień zachowań społecznych, stanowią przedmiot ostatniego rozdziału.