A więc w wychowaniu różne oddziaływania mogą prowadzić do pozornie podobnych efektów; jednakże sztuką wychowawczą jest zdawanie sobie sprawy z tego, iż podobne zachowanie może być regulowane w różny sposób. Nie jest bowiem tak, iż „pomaganie” świadczy o uruchomieniu „cechy prospołeczności”; to samo zachowanie pomocne może być włączone w różne systemy regulacyjne. Po drugie, badania te ilustrują […]

Jak widać, dwie badane grupy różniły się między sobą tym, iż jedna za działalność na rzecz innych dzieci była nagrodzona czekoladą, druga zaś grupa zetknęła się z pozytywnymi konsekwencjami swoich czynów dla innych dzieci. W drugiej części eksperymentu porówna- liśmy zachowanie uczniów z obu grup w nowej sytuacji; w tej właśnie fazie badania chcieliśmy przekonać się, czy […]

Można spodziewać się, na grancie uprzednio przytoczonych faktów i rozumowań, że zaangażowanie „ja” może hamować działanie Sieci Operacyjnej, a więc tłumić zainteresowanie pogarszać zdolność do rozpoznawania cu- clzych potrzeb, natomiast rozbudowywanie reprezentacji poznawczej innych osób powinno dawać efekt przeciwny. Dla sprawdzenia tych przypuszczeń został zaprojektowany eksperyment, w którym brało udział sześć grup uczniów dziewięcioletnich z trzecich klas. […]

Oczywiście, nie możemy zweryfikować bezpośrednio trafności proponowanego ujęcia faktów zaobserwowanych przez Stauba, możemy natomiast pokazać, że dokonane rozróżnienie ma wartość praktyczną — na jego podstawie da się sformułować program oddziaływań na zachowanie i osiągnąć /przewidywane rezultaty. Program taki został przygotowany i zrealizowany przez współautorkę niniejszej pracy — Grażynę Kochańską. Przyjęła ona, że taka forma prospołecznego […]

Bardzo podobne zjawisko stwierdził w pewnym eksperymencie Ervin Staub. Stosował on również oddziaływanie oparte na indukcji, czyli wskazywaniu badanym pozytywnych konsekwencji ich działania na rzecz innych. Jest to, jak już wiemy, efektywna procedura podnoszenia gotowości do pomocy. Jednakże w tym eksperymencie wyniki były skomplikowane i zarazem zdumiewające. Nie wdając się w szczegółowy ich opis, można […]

Ten tok rozumowania stanowi próbę ratowania własnej hipotezy. Wskazuje też na pewną, jak sdę wydaje, tendencyjność w pojmowaniu moralności. Wynika zeń, że chłopcy, którzy, jak się okazało w toku badań, oszukiwali w grach i przy wykonywaniu prac domowych, którzy zabierali niekiedy przedmioty, które do nich nie należały, wykazują wyższy stopień rozwoju moralnego niż ci, którzy […]

Mając na uwadze dwa wspomniane wyżej zastrzeżenia, musimy bardzo ostrożnie wyciągać wnioski z przedstawionych danych. Niemniej na podkreślenie zasługuje w tym kontekście pewien uderzający fakt: te same postawy wychowawcze, które przyczyniają się do formowania uczciwości, mogą osłabiać skłonność do troszczenia się o innych, i przeciwnie czynniki sprzyjające powstawaniu troski o innych najwyraźniej nie sprzyjały formowaniu uczciwości. Wygląda […]

Przy analizie przedstawionych rezultatów trzeba pamiętać o pewnych zastrzeżeniach, które ograniczają zakres wniosków, jakie można by z nich wyciągać. Przede wszystkim nie ’ można zapomnieć o przybliżonym tylko charakterze ustaleń odnoszących się do postaw wychowawczych rodziców. Wszak ¡postawy te nie były obserwowane bezpośrednio, natomiast przy pośrednim ich oszacowaniu może się wkraść wiele błędów, w szczególności […]